دلتا چیست؟ راهنمای متریک‌های یونانی‌ برای آپشن کریپتو

 

مقدمه

 

دلتای یک قرارداد آپشن به ما می‌گوید که قیمت یک آپشن در مقایسه با یک دلار تغییر در قیمت دارایی پایه چقدر انتظار می‌رود تغییر کند. اگر یک معامله‌گر آپشن جدی هستید، باید درک کنید که دلتا چگونه کار می‌کند. در این مقاله، توضیح خواهیم داد که این متریک یونانی آپشن چگونه ریسک جهت‌دار شما را آشکار می‌کند و استراتژی‌هایی را برای مدیریت مؤثر آن مورد بحث قرار خواهیم داد.

نکات برجسته

• دلتای یک آپشن نشان می‌دهد که قیمت آن چقدر انتظار می‌رود به ازای هر 1 دلار حرکت (صعود یا نزول) در دارایی پایه تغییر کند.
• کال‌ها دلتای مثبت در محدوده 0 تا 1 دارند، در حالی که پوت‌ها دلتای منفی در محدوده -1 تا 0 دارند.
• دلتا همچنین به ما می‌گوید که یک آپشن مانند چند سهم از یک سهام عمل می‌کند و احتمال انقضای آپشن در سود (ITM) چقدر است.
• پوشش دلتا شامل خرید یا فروش دارایی پایه برای ایجاد یک موقعیت دلتا-خنثی است که ریسک جهت‌دار را کاهش می‌دهد.

توجه: این یک مقاله پیشرفته در زمینه آپشن‌ است. اگر با آپشن‌ها آشنایی ندارید، ابتدا مقاله قرارداد اختیار معامله (Option) دقیقاً چیست؟ را مطالعه کنید.

 

دلتا چیست؟

 

در معاملات آپشن، دلتا نشان می‌دهد که قیمت یک آپشن در پاسخ به تغییر در قیمت دارایی پایه چقدر تغییر می‌کند. دلتا یکی از چندین متریک یونانی در معاملات آپشن است که همگی معیارهای ریسک آینده‌نگر هستند. یعنی اینکه این معیارها با دیتا و اتفاقات گذشته کاری ندارند و آنچه ممکن است در آینده اتفاق بیفتد را با توجه به تغییر در متغیر مربوطه به ما گزارش می‌دهند. به عنوان مثال، یونانی وگا پیش‌بینی می‌کند که چگونه قیمت یک آپشن ممکن است تغییر کند اگر نوسان‌پذیری دارایی پایه افزایش یا کاهش یابد.

 

 

از این بابت، دلتا متریک سرراستی است چراکه در مورد تغییرات در قیمت دارایی پایه صحبت می‌کند. درواقع دلتا بیان‌کننده مقدار تغییر مورد انتظار در قیمت پریمیوم به ازای هر 1 دلار حرکت (صعود یا نزول) در قیمت دارایی پایه است. این همیشه بر اساس یک حرکت 1 دلاری است، مهم نیست که قیمت دارایی پایه چقدر باشد.

 

دلتا و جهت بازار

 

علامت دلتا، جهت مطلوب بازار برای ما را نشان می‌دهد. یعنی اگر دلتای پوزیشن شما مثبت باشد، شما از افزایش قیمت در دارایی پایه سود خواهید برد. اگر دلتا منفی باشد، به این معناست که شما از کاهش قیمت دارایی پایه سود خواهید برد.

نکته جالب در مورد دلتا این است که مهم نیست موقعیت شما چقدر ساده یا پیچیده باشد. چه یک پوزیشن Long Call داشته باشید یا یک استراتژی پیچیده‌تر مانند Long Strangle، دلتای خالص پوزیشن شما درک واضحی از ریسک جهت‌دار خالص به شما ارائه می‌دهد.

 

دلتا چه چیزی به ما می‌گوید؟

 

اگر قرار است تنها یک یونانی را یاد بگیرید، دلتا را یاد بگیرید! دلتا فوق‌العاده مفید است. دلتا علاوه بر نشان دادن حساسیت قیمت یک آپشن به قیمت دارایی پایه، نشان‌دهنده موارید زیر نیز هست:

• احتمال انقضای در سود (ITM): دلتا تقریب خوبی از شانس انقضای یک آپشن در سود (ITM) را نشان دهد. به عنوان مثال، دلتای 0.85 در یک اختیار خرید در سود (ITM) به این معنی است که در صورت تغییر نکردن شرایط فعلی، حدود 85% احتمال دارد که آن آپشن ITM منقضی شود.
• معادل دارایی پایه: دلتا به شما می‌گوید که آپشن شما مانند چه حجمی از دارایی پایه رفتار می‌کند. به عنوان مثال، یک کال آپشن اتریوم با دلتای +0.35 مانند مالکیت 0.35 اتریوم عمل می‌کند. یک پوت آپشن بیتکوین با دلتای -0.34 نیز مانند داشتن یک پوزیشن شورت با حجم 0.34 بیتکوین عمل می‌کند. (ضریب قرارداد در آپشن‌های کریپتو، معمولا 1 است)

 

 

محدوده دلتا

 

دلتای هر قرارداد آپشن همواره مقداری بین +1 و -1 دارد که البته متغیر است. اینکه دلتا مثبت است یا منفی، به نوع آپشن بستگی دارد. آپشن‌های کال دلتای مثبت دارند، در حالی که آپشن‌های پوت دلتای منفی دارند. (به دلیل رابطه معکوس آنها با قیمت دارایی پایه)

 

 

اختیار خرید

• دلتای کال آپشن‌ها از 0 تا +1 متغیر است.
• کال‌های Deep-OTM، یعنی آنهایی که قیمت اعمالشان مقدار زیادی بالاتر از قیمت فعلی دارایی پایه است، دلتایی نزدیک به 0 دارند.
• کال‌های Deep-ITM، یعنی آنهایی که قیمت اعمالشان مقدار زیادی پایین‌تر از قیمت فعلی دارایی پایه است، دلتایی نزدیک به +1 دارند.

اختیار فروش

• دلتای پوت آپشن‌ها از 0 تا -1 متغیر است.
• پوت‌های Deep-OTM، یعنی آنهایی که قیمت اعمالشان مقدار زیادی پایین‌تر از قیمت فعلی دارایی پایه است، دلتایی نزدیک به 0 دارند.
• پوت‌های Deep-ITM، یعنی آنهایی که قیمت اعمالشان مقدار زیادی بالاتر از قیمت فعلی دارایی پایه است، دلتایی نزدیک به -1 دارند. 

 

یک مثال ساده از عملکرد دلتا

 

فرض کنید یک کال آپشن اتریوم با قیمت اعمال 3500 دلار دارید که در حال حاضر 32 دلار قیمت (پریمیوم) دارد. قیمت اتریوم نیز دقیقاً 3500 دلار است. به این معنی که آپشن شما ATM است و دلتای آن نیز 0.50 است. اگر قیمت اتریوم از 3500 دلار به 3501 دلار افزایش یابد، این افزایش قیمت یک دلاری دارایه پایه، بدین صورت بر پوزیشن لانگ کال شما تاثیر می‌گذارد:

• قیمت اتریوم: 3500 دلار ← 3501 دلار
• دلتای اصلی: +0.5
• قیمت آپشن کال: 32 دلار ← 32.5 دلار
• دلتای جدید: +0.5 ← +0.55

از آنجایی که آپشن شما اکنون ITM است، دلتای آن به 0.55 افزایش می‌یابد. این به این معنی است که برای افزایش 1 دلاری بعدی در قیمت اتریوم، ارزش آپشن 55 سنت افزایش می‌یابد. 

 

دلتا و زمان تا انقضا

 

حتی اگر قیمت دارایی پایه ثابت باشد، باز هم دلتا در طول زمان و فواصل مختلف آپشن از تاریخ انقضا، ثابت نیست. در قیمت اعمال‌های یکسان، هرچه تاریخ انقضا دورتر باشد، منحنی تغییرات دلتا صاف‌تر می‌شود. این یعنی با تغییر در قیمت دارایی پایه، پریمیوم آپشن تغییرات خطی‌تر و یکنواخت‌تری خواهد داشت.

از طرف دیگر، در قیمت اعمال‌های یکسان، هرچه تاریخ انقضا نزدیک‌تر باشد، منحنی تغییرات دلتا از شکل خطی فاصله گرفته و به شکل نمایی میل می‌کند. این یعنی با تغییر در قیمت دارایی پایه، پریمیوم آپشن تغییرات نمایی و شدیدتری خواهد داشت.

 

 

مسئله اساسی و بسیار مهم در اینجا، افق زمانی مورد نظر تریدر است. اگر رویکرد تریدر بلندمدت و سرمایه‌گذاری است، باید آپشن‌های با سررسید طولانی‌تر را انتخاب کند. برعکس اگر رویکرد تریدر نوسان‌گیری و سفته‌بازی است، بهتر است سررسیدهای نزدیک‌تر را انتخاب کند. تا جایی که اثر فرسایش زمانی به ضرر وی نباشد.

 

دلتا و استراتژی‌های آپشن

 

دلتا راهی عالی برای تعیین میزان صعودی، نزولی یا خنثی بودن استراتژی‌های معاملاتی آپشن است. در اینجا یک راهنمای سریع برای کمک به شما در شروع کار با برخی از استراتژی‌های اساسی و رابطه آنها با دلتا آورده شده است.

 

استراتژی	ویژگی‌های دلتا
کال آپشن	صعودی (Long): دلتای مثبت، با حرکت آپشن به سمت ITM افزایش می‌یابد. نزولی (Short): دلتای منفی، با افزایش دارایی پایه کاهش می‌یابد.
پوت آپشن	نزولی (Long): دلتای منفی، با حرکت آپشن به سمت ITM افزایش می‌یابد. صعودی (Short): دلتای مثبت، با کاهش دارایی پایه کاهش می‌یابد.
کاورد کال (Covered Call)	دلتای مثبت از دارایی پایه که با دلتای منفی فروش کال (Short Call) خنثی می‌شود.
اسپرد عمودی (Vertical Spread)	ترکیب کال‌ها/پوت‌های لانگ و شورت در اعمال‌های مختلف. اسپرد صعودی (Bull Spread): دلتای مثبت. اسپرد نزولی (Bear Spread): دلتای منفی.

 

در دوره آموزش آپشن کریپتو از صفر تا سود، عوامل تاثیرگذار بر قیمت آپشن‌ها (یونانی‌ها) و آموزش استراتژی‌های آپشن به طور کامل بیان شده است.

 

مقدمه‌ای بر پوشش دلتا (Delta Hedging)

 

تریدرها در آپشن تریدینگ واقعی، گاهی اوقات چندین و حتی ده‌ها پوزیشن مختلف روی یک دارایی پایه دارند. مدیریت تمام آن کال‌ها و پوت‌های لانگ و شورت بدون کمک گرفتن از دلتا بسیار سخت و حتی گاهی غیرممکن می‌شود. چون در این شرایط، بدون استفاده از دلتا، تریدر هیچ تصوری ندارد که برایند پوزیشن‌هایش چگونه به تغییرات قیمت دارایی پایه واکنش نشان می‌دهد!

دلتا درک ریسک جهت‌دار یک موقعیت پیچیده و چندگانه را ساده می‌کند. حتی اگر 500 پوزیشن آپشن با انقضاها و اعمال‌های مختلف روی یک دارایی پایه داشته باشید، دلتا تنها چیزی است که برای دانستن میزان صعودی یا نزولی بودن برایند آن 500 پوزیشن در هر لحظه نیاز دارید.

تنظیم دلتا یک پوزیشن آپشن در واقع بسیار ساده است. شما به سادگی دارایی پایه یا آپشن‌های دیگر را می‌خرید یا می‌فروشید تا دلتای کل را به جایی که می‌خواهید برسانید. 

دلتا هجینگ در معاملات آپشن

پوشش دلتا یک استراتژی مدیریت ریسک است. در اینجا هدف داشتن یک پرتفوی دلتا خنثی (Delta-Neutral) است که بیان دیگری است برای عدم وابستگی به جهت بازار. مراحل اجرای این استراتژی به طور خلاصه بدین شکل است:

1. تریدر متوجه می‌شود که دلتای خالص پوزیشن‌های او برای یک دارایی پایه بیش از حد بالا یا پایین است. دلتای مثبت زیاد به معنای یک موقعیت بسیار صعودی است (یعنی شدیداً از کاهش قیمت دارایی پایه ضربه می‌خورد)، در حالی که دلتای منفی زیاد به معنای یک موقعیت بسیار نزولی است (یعنی با افزایش قیمت دارایی پایه به شدت ضرر می‌کند). 
2. برای کاهش این ریسک جهت‌دار، تریدر به اندازه کافی دارایی پایه یا آپشن دیگری را می‌خرید (برای جبران دلتای منفی) یا می‌فروشد (برای جبران دلتای مثبت) به طوریکه برآیند دلتای کل به صفر نزدیک شده و به یک موقعیت Delta-Neutral دست یابد. 
3. معامله‌گر به طور مداوم موقعیت را نظارت می‌کند و هر زمان که دلتا از محدوده مورد نظر او خارج شود، دوباره آن را تنظیم می‌کند.

 

 

پوشش دلتا همچنین یک استراتژی عالی برای کاهش ریسک در رویدادها یا اخبار مهم درایی پایه است. به جای خروج از کل موقعیت آپشن، معامله‌گر می‌تواند این ریسک را با دارایی پایه یا حتی آپشن‌های دیگر پوشش دهد. با این حال، این فرآیند به دقت و تنظیم مداوم زیادی نیاز دارد و بیشتر برای معامله‌گران بسیار فعال مناسب است. 

نکته حرفه‌ای: هنگامی که آپشن معامله می‌کنید، معمولاً یک بازارساز (Market Maker) در طرف دیگر است که ریسک خود را با پوشش دلتا مدیریت می‌کند. اگر تعداد زیادی از معامله‌گران کال بخرند، بازارسازان ممکن است نیاز داشته باشند موقعیت‌های کوتاه خود را با خرید سهام پوشش دهند، که فشار صعودی بر قیمت ایجاد می‌کند. این واکنش زنجیره‌ای به عنوان گاما اسکوییز (gamma squeeze) شناخته می‌شود.

 

سوالات متداول

 

دلتای خوب در آپشن‌ها چیست؟  

“دلتای خوب” در آپشن‌ها به استراتژی خاص شما بستگی دارد. اگر واقعاً صعودی هستید، دلتای مثبت بالایی می‌خواهید. اگر نزولی هستید، دلتای منفی را هدف قرار خواهید داد. هدف اصلی، تطابق دلتا با چشم‌انداز شما از آینده بازار است.

چرا دلتای 0.5 در سود (At-The-Money) است؟ 

آپشن‌های در سود (ATM) دارای دلتای ±0.50 (پنجاه) هستند زیرا 50% شانس انقضا در سود دارند. 

اگر دلتا کمتر از 0 باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ 

آپشن‌های کال نمی‌توانند دلتای منفی داشته باشند، اما می‌توانند دلتای صفر داشته باشند، به این معنی که آنها بسیار دور از سود هستند (Deep-OTM) و تقریباً هیچ شانسی برای انقضا در سود ندارند. از طرف دیگر، آپشن‌های پوت، دلتایی بین 0 و -1 دارند، زیرا این آپشن‌ها رابطه معکوس با قیمت دارایی پایه دارند.

دلتای منفی در آپشن‌ها به چه معناست؟  

در معاملات آپشن، دلتای منفی به این معنی است که یک موقعیت زمانی سود می‌کند که قیمت دارایی پایه کاهش یابد. 

اگر دلتا برابر با 0 باشد چه اتفاقی می‌افتد؟  

یک آپشن تنها با دلتای 0 به این معنی است که آن آپشن بسیار خارج از سود است، و تقریباً هیچ شانسی برای انقضای در سود ندارد. اگر کل پوزیشن آپشن دارای دلتای خالص صفر باشد، به این معنی است که آن پوزیشن دلتا-خنثی (Delta-Neutral) است.

آیا مقدار دلتا می‌تواند منفی باشد؟ 

بله، تمام آپشن‌های پوت دارای دلتایی بین 0 و -1 هستند.

 

⭐️ محتوای این مطلب از دوره آموزشی آموزش آپشن کریپتو از صفر تا سود برگرفته شده است. ⭐️